Wszyscy wiedzą, że czegoś nie da się zrobić, i przychodzi taki jeden, który nie wie, że się nie da, i on właśnie to robi
Albert EINSTEIN
Patent, czyli prawo do zawodowego i zarobkowego korzystania z wynalazku jest istotnym narzędziem pozwalającym osiągnąć przewagę nad konkurencją, podnieść renomę oraz wartość rynkową przedsiębiorstwa. Patent, zwłaszcza w obecnych trudnych czasach, może ułatwić skuteczną działalność na co raz bardziej wymagających rynkach. Naruszenie patentu może być bardzo dotkliwe pod względem finansowym, marketingowym czy prestiżowym.
Wynalazkiem może być na przykład produkt, środek, sposób wytwarzania. Patenty są udzielane na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania, bez względu na dziedzinę techniki. Są to trzy podstawowe warunki i spełnione łącznie pozwalają na uzyskanie patentu. Określenie „patent”, nawiasem mówiąc, nigdzie nie jest określone w sposób jednoznaczny. Raczej częściej się mówi co nie może być wynalazkiem.
Wspomniane trzy kryteria jedynie częściowo precyzują określenie „patent”. Oczywiście aby uzyskać patent (ogólnie mówiąc – prawo, prawo do zawodowego i zarobkowego korzystania z rezultatów wynalazczej pracy twórcy lub twórców – współtwórców). należy spełnić sporo warunków (postępowanie administracyjne), na przykład, dostateczne ujawnienie wynalazku, procedura, opłaty, terminy itd. Jest to dość skomplikowana sprawa, stąd współpraca z rzecznikiem patentowym, przedstawicielem zawodu zaufania publicznego, jest pomocna.Wynalazek uważa się za nowy, jeśli nie jest on częścią stanu techniki (tzw. prior art). Czyli po prostu jeśli nie jest ujawniony, czyli przed zgłoszeniem do urzędu patentowego nie został udostępniony do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób.
Istotne jest tu pojęcie „wiadomości powszechnej”. Oznacza to, że gdy “tysiąc” osób znanych z imienia i nazwiska jest zaangażowanych w projekt, testowanie, itp., często dodatkowo związana klauzulami poufności – to nie jest to podanie do powszechnej wiadomości. Ale z drugiej strony, jeżeli bliżej niepokreślona liczba osób mogła zapoznać się z wynalazkiem, na przykład na targach, to jest to ujawnienie nowości.Wynalazek uważa się za posiadający poziom wynalazczy, jeżeli wynalazek ten nie wynika dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu techniki. Często taką oczywistością jest proste zestawienie rozwiązań z wiedzy podręcznikowej. Tym nie mniej jest to bardzo subiektywne pojęcie. Wynalazek uważany jest za nadający się do przemysłowego stosowania, jeżeli według wynalazku może być uzyskiwany wytwór lub wykorzystywany sposób, w rozumieniu technicznym, w jakiejkolwiek działalności przemysłowej.
Niewątpliwie, twórca nowego perpetuum mobile będzie poproszony, mówiąc żartobliwie, o dostarczenie działającego modelu do urzędu patentowego.
Dla uzyskania ochrony wynalazku za granicą można skorzystać z możliwości procedur patentowych w konkretnym kraju, a przy większej ilości krajów z wykorzystaniem procedury PCT (Patent Cooperation Treaty) ale także z udziałem regionalnych organizacji patentowych – Europejskiego Urzędu Patentowego EPO, Euroazjatyckiej Organizacji Patentowej EAPO i innych.
Jedno co jest niezwykle istotne, prawo do rozszerzenia terytorialnego przysługuje tylko w ciągu 12 miesięcy od daty zgłoszenia (tzw. daty pierwszeństwa)
Czas trwania patentu wynosi dwadzieścia lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku pod warunkiem, że opłaca się okresy ochronne, które w rożnych krajach są rożne i wysokość tych opłat jest różna.
Co należy przygotować w celu zgłoszenia wynalazku
Dokumentacja zgłoszeniowa obejmuje szereg elementów:
– wniosek o udzielenie patentu na wynalazek, czyli kto jest zgłaszającym, imię nazwisko lub imiona i nazwiska (gdy zgłaszają współtwórcy) lub nazwa firmy lub firm, a w zależności od powyższego inne dane jak: Pesel, NIP, Regon, KRS. Ponadto adres zgłaszającego i adres twórcy lub współtwórców. Jeżeli zgłaszającym nie jest twórca lub współtwórcy to również oświadczenie o prawie do dokonania zgłoszenia, czyli czy zgłoszenie jest wynalazkiem tzw. pracowniczym, czy wynika z umowy itp.
– opis wynalazku, ilustruje zastrzeżenia patentowe, precyzuje ich zakres i umożliwia ocenę wynalazku pod kątem jego zdolności patentowej, czyli odnosi zgłaszane rozwiązanie w stosunku do stanu techniki, tzw. prior art. Opis ma umożliwić inżynierowi, znawcy tematu, możliwość odtworzenia wynalazku – jego realizację, a po wygaśnięciu patentu nawet zawodowe i zarobkowe korzystanie z wygasłego monopolu. Opis zawiera tytuł wynalazku – zwięzły opis treści wynalazku, jego kategorii (urządzenie, sposób, środek lub ich kombinacja). Określenie dziedziny techniki – przedmiotem wynalazku jest … stosowany w (dziedzinie, przemyśle) … Opis i charakterystyka stanu techniki z podaniem całej dostępnej wiedzy na temat podobnych rozwiązań wcześniejszych czy to z praktyki, z literatury fachowe, z opisów zgłoszeń wynalazków i patentów. Opis ujawnia także istotę wynalazku, czyli w istocie zastrzeżenia patentowe, a następnie korzystne skutki, zalety wynalazku. Jest tu moment na „chwalenie się” i taki element marketingowy. Nie należy zapominać, że opublikowany opis patentowy jest elementem reklamy, a wyszukiwarki pozycjonują ich treść czy wręcz umożliwiają wyszukiwanie jak np. google patent search. W opisie powinno się także znaleźć objaśnienie rysunku (rysunek w opisie jest tylko jeden), jego wielu figur, o ile opis wymaga ilustracji rysunkiem. W tej części dokładnie przedstawia się szczegóły wynalazku, detale rozwiązania, przykłady wykonania, gotowe receptury, czynności technologiczne, skład itp. w zależności od kategorii wynalazku. Opisuje się działanie wynalazku oraz skazuje możliwości zastosowania.
– zastrzeżenia patentowe, to jest najtrudniejsza część zgłoszenia, gdyż od niej zależy faktyczna ochrona wynalazku, jak i z drugiej strony udzielenie patentu.
– skrót opisu, jest jedynym elementem patentu, który nie ma mocy prawnej. Służy jedynie do krótkiej (1/3 strony) charakterystyki wynalazku. Słowa w skrócie (abstract) są słowami kluczowymi dla poszukiwań w bazach danych.
– rysunek, jeśli jest niezbędny dla ilustracji wynalazku. Rysunek powinien być wykonany w postaci schematycznej, w miarę prostej, przejrzystej grafiki bez zbędnych odnośników i oznaczeń tekstowych. Czasami dla lepszego zobrazowania wymagany jest przekrój, czy wydzielony fragment na wielu figurach rysunku.
– inne dokumenty, takie jak dowód pierwszeństwa z wcześniejszego zgłoszenia w ciągu ostatnich 12 miesięcy w innym krajowym urzędzie patentowym, będący stroną konwencji paryskiej. Dowód pierwszeństwa z wystawienia na wystawie, której przysługują prawa do wydawania takich dowodów (jest to obecnie bardzo rzadkie zdarzenie). Oświadczenie o podstawie prawa do korzystania z pierwszeństwa.
– pełnomocnictwo, którego przykład dostępny jest w menu – pełnomocnictwo.